Dàn Ý

I.    Mở bài:

-    Trưởng thành từ những năm tháng chông Mĩ cứu nước, Thanh Thảo là một trong những cây bút có nhiều đóng góp quan trọng và đặc sắc cho thơ ca hiện đại Việt Nam. Ông luôn được coi là một trong số không nhiều cây bút luôn nỗ lực cách tân thơ Việt với nhiều khám phá, thể hiện mới lạ trên phương diện nghệ thuật.

-    "Đàn ghi ta của Lor-ca" là một trong những sáng tác gây được nhiều ấn tượng trong lòng bạn đọc bởi những sáng tạo nghệ thuật độc đáo.

II.    Thân bài:

1. Sự kết hợp độc đáo giữa các yếu tố ngôn từ, âm nhạc:

-    Là cây bút ham cách tân, Thanh Thảo "cũng đã tạt sang âm nhạc vay mượn không ít vốn liếng đem về đầu tư cho thơ mình" (Chu Văn Sơn).

-    Thanh Thảo tổ chức văn bản theo hình thức một bài hát. Hình tượng và nét nhạc luôn sóng đôi để bay lên, cất lên. Và để tiếng nói của thơ mình thêm phong phú,

Thanh Thảo còn mô phỏng những âm thanh giống các nốt đàn ghi ta, mô phỏng cả lối diễn tấu vẫn thường đệm cho người hát khi diễn:

"những tiếng đàn bọt nước Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt li-la li-la li-la đi lang thang vềmiền đcm độc với vầng trăng chếnh choáng trên yên ngựa mỏi mòn"

-     Giai điệu lời thơ nghe như tiếng ghi ta. Âm thanh lila - lila cất lên gợi tiếng đàn ngân nga, ngân nga không dứt.

2.     Hình ảnh có sức gợi mở đa dạng, phong phú:

-     Bài thơ nhuốm màu sắc tượng trưng, siêu thực. Hàng loạt các hình ảnh giàu giá trị biêu trưng: "tiếng đàn bọt nước", "vầng trăng chênh choáng", "tiếng ghi ta nâu", "tiếng ghi ta lá xanh", "tiếng ghi ta tròn bọt nước", "tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy", "giọt nước mắt vầng trăng"...

=> Sự tích hợp những cảm xúc, sự thấu hiểu, đổng cảm, kính yêu của Thanh Thảo về cuộc đời nghệ sĩ nổi tiếng Tây Ban Nha, sự am hiểu thâu đáo lịch sử, truyền thống văn hóa của miền đất đã sinh ra Lor-ca.

+) Tây Ban Nha áo choàng đỏ gắt: Hình ảnh hàm chứa một nét sinh hoạt văn hóa (đấu bò tót) xen lẫn với một thòi kì lịch sử đen tối của đất nước. Nó gợi lên một khung cảnh chính trị, nghệ thuật Tây Ban Nha đương thời - một nền chính trị độc tài, một nền nghệ thuật già nua.

+) Lor-ca với tâm "áo choàng đỏ gắt" như một võ sĩ trên chiến trường với lời tuyên chiến, thách đấu mạnh mẽ.

+) Hình ảnh "vầng trăng chếnh choáng trên yên ngựa mỏi mòn" biểu trưng cho hành trình đon độc của Lor-ca trên con đường của mình.

+) Hình ảnh hoa "lila - lila" không chỉ gợi tiếng đàn mà nó còn là một loài hoa có màu tím ngát rất được người phương Tây ưa chuộng - hoa tử đinh hương.

=> Tất cả những hình ảnh đã góp phần xây dựng nên bức tượng đài về Lor-ca.

3.     Hệ thông ngôn từ mới mẻ, hiện đại:

a. Ngôn ngữ thơ giàu nhac tính, giàu hình ảnh:

-     Bài thơ như giai điệu một bản nhạc, có phần nhạc đệm của đàn ghi ta. Chuỗi âm lila - lila luyên láy sau hai câu thơ đầu gợi liên tưởng đến tiếng vọng của chùm hợp âm sau tấu khúc mở đầu. Kết thúc bài thơ, Thanh Thảo tiếp tục để chuỗi âm đó cất lên - như thểnó là chùm hợp âm vĩ thanh của bản hòa tấu.

-     Từ ngữ miêu tả âm thanh theo lối tượng trưng, liên tục chuyển đổi cảm giác ở đoạn thơ diễn tả nỗi đau thương trước sự thật phũ phàng:

"tiếng ghi ta nâu

bầu trời cô gái ấy

tiếng ghi ta lá xanh biết mây

tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan

tiếng ghi ta ròng ròng

máu chảy"

-     Tiếng ghi ta với những biến tấu khác nhau không phải về âm thanh mà về màu sắc, hình dáng đã thểhiện chân thực nỗi lòng Lor-ca lúc ấy:

+) Tiếng ghi ta nâu => trầm tĩnh, nghĩ suy.

+) tiếng ghi ta lá xanh => hi vọng.

+) Tiếng ghi ta tròn bọt nước vỡ tan => bàng hoàng, tức tưởi.

+) Tiếng ghi ta ròng ròng máu chảy => đau đớn, nghẹn ngào...

b.     Ngôn ngữ thơ gắn với cảm xúc, sny tưởng:

+) Áo choàng đỏ gắt.

+) Áo choàng bê bết đỏ.

+) Chiếc ghi ta màu bạc.

c.     Hê thống ngôn ngữ biến hóa với những biên pháp tu từ:

-     So sánh:

+) Chàng đi như người mộng du.

+) tiếng đàn như cỏ mọc hoang.

-     Nhân hóa: vầng trăng chênh choáng.

-     Ẩn dụ:

+) Đường chỉ tay đã đứt.

+) Dòng sông rộng vô cùng.

III.     Kết bài:

-     Bài thơ được xuất bản năm 1985, thể hiện nỗi đau xót sâu sắc trước cái chết bi thảm của Lor-ca - nhà thơ thiên tài Tây Ban Nha.

-     Sự ngưỡng mộ người nghệ sĩ đại diện cho tinh thần tự do và khát vọng cách tân nghệ thuật của thế kỉ XX là nguyên nhân cốt lỗi làm nên những đặc sắc nghệ thuật của thi phẩm này.