Dàn Ý:

I.           Mở bài:

-            Sau năm 1975, Nguyễn Minh Châu có nhiều tác phẩm đặc sắc, ngòi bút nôn nao đi sâu đào xới đến tận cùng sự thật cuộc sống, những bí ẩn, những mảng tối, góc khuất,

những số phận con người hậu chiến. Tác phẩm nào cũng mang "một thế giới nội tâm giàu có và mãnh liệt một nỗi đau nhân thếđến nhức nhối, quằn quại".

-              Xây dựng nhân vật người đàn bà hàng chài trong "Chiếc thuyền ngoài xa", Nguyễn Minh Châu đã thể hiện cái nhìn thấu hiểu và trĩu nặng của nhà văn đối với con người. Đúng vậy, qua một nỗi lòng, một cảnh ngộ, một sự việc của nhân vật, nhà văn muôn đối thoại với bạn đọc một vân đề nhân sinh.

II.           Thần bài:

ạ. Về nội dung:

-              Văn học và cuộc sống:

♦         Có người nói nhà văn là thư kí cuộc sống, tác phẩm văn học là bức tranh đòi sống, xã hội, con người. Đúng vậy, song bức tranh ấy không phản ánh một cách hời hợt hay tô hổng, mà nó được thông qua lăng kính của nhà văn đầy tinh thần trách nhiệm với cuộc đời, con người.

♦         Cuộc sống vốn phức tạp - hạnh phúc, đắng cay, nghịch lí... nhất là số phận con người hậu chiến còn biết bao cảnh đời éo le, bất hạnh, đói nghèo. Người nghệ sĩ mải miết săn tìm cái đẹp trong cuộc sống cho văn chưong, vậy cái đẹp ấy ở đâu? Theo Nguyễn Minh Châu, cái đẹp phải được tìm ra ở hiện thực. Cái đẹp được soi sáng từ bản thân cuộc sống tới các tầng sâu lịch sử của nó, để hiểu, cảm thông, chia sẻ và hướng con người ra miền ánh sáng chân, thiện, mĩ.

-              Xây dựng nhân vật người đàn bà hàng chài trong tác phẩm "Chiếc thuyền ngoài xa", Nguyễn Minh Châu đã thể hiện cái nhìn thấu hiểu và tấm lòng trĩu nặng của mình đối với người đàn bà bất hạnh.

♦         Nhà văn thấu hiểu và cảm thương cảnh ngộ và bi kịch của người đàn bà. Từ ngoại hình (tuổi ngoài bốn mươi, thân hình thô kệch, mặt rỗ, mệt mỏi, tái ngắt, thiếu ngủ) đến sốphận (kém may mắn, đông con, cuộc sống lam lũ, cơ cực, ngày ngày lênh đếnh trên biển, đối mặt với bao gian nguy, nghèo đói vây hãm lại thường xuyên bị chồng đánh đập một các dã man, vô lí nhưng nhẫn nhục, cam chịu, không van xin, không kháng cự, không chạy trốn). Dưới ngòi bút của Nguyễn Minh Châu, hình ảnh người đàn bà như thân phận con dã tràng xe cát Biến Đông bị sóng gió chà xát không thương tiếc nhưng vẫn cần mẫn đắp xây cho cái tổ của mình.

♦         Nhà văn thâu hiểu vì sao người đàn bà hàng chài khốn khổ ấy lại cam chịu và nhẫn nhục đến thế. Vì sao ở tòa án huyện bà lại van xin quý tòa đừng bắt mình bỏ chổng? (Bao nhiêu lẽ, bao nhiêu nông nỗi, yêu thương, xót xa, cay đắng, tủi hờn, bao nhiêu độ lượng trong giọng nói ngắt quãng của bà). Quả là một người phụ nữ vĩ đại: thấu hiểu lẽ đời, bao dung, cảm thông với nỗi khổ của chổng, hi sinh, thương con vô bờ bến.

♦         Nhà văn cảm thương, sẻ chia, trân trọng những khát khao hạnh phúc bình dị, đời thường của nhân vật. Những niềm vui nhỏ bé, những khát khao hạnh phúc giản đơn, nhỏ bé ấy được thể hiện qua khuôn mặt và đôi mắt - nó ẩn giấu những bí ẩn cuộc đời người đàn bà chài lưới lam lũ. Đôi mắt của một tâm hồn không bình lặng, nhẫn nhục, chịu đựng bao khắc nghiệt mà vẫn ánh lên những khát vọng hạnh phúc.

♦ Nguyễn Minh Châu thật tinh tế khi miêu tả đôi mắt của người đàn bà ngước nhìn ra ngoài mặt phá nước, chỗ chiếc thuyền đậu một thoáng rồi lặng đưa mắt xuống chân thể hiện biết bao cam chịu, an phận. Đôi mắt ấy đã từng nhìn thẳng vào Phùng và Đẩu để nói những lòi không dễ nghe. Đôi mắt ấy như đang nhìn thấu suốt cả cuộc đời mình. Đôi mắt ấy ánh lên niềm vui và hạnh phúc khi nhìn đàn con được ăn no. Đôi mắt ấy khóc thương con khi thấy con phải chứng kiến cảnh cha hành hạ mẹ. Đôi mắt ấy ẩn giấu cả một đời bình lặng sóng gió, đắng cay.

=> Trong cái nhìn của nhà văn, đằng sau vẻ xấu xí, thô kệch, cam chịu đến khó tin của người đàn bà hàng chài lam lũ ấy chính là vẻ đẹp tâm hổn, sự hy sinh cao cả của một người mẹ, người vợ. vẻ đẹp ấy làm nên sự cao cả, vĩ đại của loài người. b. Vềnghê thuật:

-    Xây dựng nhân vật người đàn bà hàng chài, Nguyễn Minh Châu đặt nhân vật vào tình huống bất trắc để từ đó khám phá, phát hiện, hé lộ cuộc đời, cảnh ngộ và tính cách, phẩm chất nhân vật.

-    Khéo léo, kín đáo đặt điểm nhìn vào nhân vật để dễ bề bộc lộ tâm tư, tình cảm, sự hiểu biết của nhân vật cũng như chiêm nghiệm, nhìn cuộc sống con người của nhà văn.

III.       Kết bài:

-    Nguyễn Minh Châu coi "văn học và cuộc sống là hai vòng tròn đổng tâm mà tâm điểm là con người", còn nhà văn chân chính là nhà văn hướng về con người "mang nặng trong mình tình yêu cuộc sống, nhất là tình yêu con người". Tình yêu ấy đã được nhà văn gửi gắm vào cuộc đổi mới văn học, mà "Chiếc thuyền ngoài xa" là một minh chứng.

-    Hình ảnh người đàn bà hàng chài không chỉ là nỗi ám ảnh đối với nhà văn mà còn là nỗi ám ảnh với biết bao bạn đọc về tệ nạn bạo hành gia đình, về tình trạng thất học, nghèo đói vẫn còn diễn ra ở bao miền quê trên đất nước Việt Nam, đòi hỏi cả xã hội phải chung tay giải quyết, góp phần làm cho xã hội Việt Nam tiến tới văn minh, giàu mạnh, hạnh phúc