Cùng với phát triển kinh tế, xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc là hoạt động cụ thể trong quá trình hội nhập thế giới ở hầu hết các quôc gia nói chung và Việt Nam nói riêng.

Chúng ta vẫn nhắc đến văn hóa nhưng ít người có thể đưa ra khái niệm cụ thể về nó. Nói đến văn hóa là nói đến toàn bộ những giá trị vật chất và giá trị tinh thần mà con người sáng tạo ra nhằm mục tiêu phục vụ con người. Bản sắc dân tộc của văn hóa là các giá trị đặc trưng tiêu biểu phản ánh diện mạo, cốt cách, phẩm chất và bản lĩnh của mỗi nền văn hóa, là dâu hiệu co bản để phân biệt nền văn hóa dân tộc này với văn hóa dân tộc khác. Bản sắc dân tộc của văn hóa được thể hiện tập trung trong truyền thống văn hóa dân tộc. Đối với Việt Nam, "đó là lòng yêu nước nồng nàn, ý chí tự lực, tự cường dân tộc, tinh thần đoàn kết, ý thức cộng đồng gắn kết cá nhân - gia đình - làng xã - Tổ quốc. Lòng nhân ái, khoan dung, trọng nghĩa tình, đạo lí, đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động, sự tinh tế trong ứng xử, tính giản dị trong lối sống..." (Văn kiện Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa VIII). Bản sắc dân tộc của văn hóa Việt Nam là cơ sở để liên kết các thế hệ tạo nên sức mạnh tinh thần dân tộc. Bản sắc văn hóa dân tộc vừa được coi là bộ "căn cước" vừa được coi là "bộ gen" di truyền của văn hóa dân tộc. Bảo vệ và phát huy bản sắc dân tộc của văn hóa là yêu cầu tất yếu khách quan, là mục tiêu của việc xây dựng nền văn hóa Việt Nam.

Trong quá trình hội nhập thế giới, những thành tựu kinh tê) khoa học công nghệ... của thời đại sẽ tác động đến nền văn hóa, tạo nên những yếu tố mới, tân kì cho nền văn hóa. Kết quả là bên cạnh nhũng bản sắc truyền thống, văn hóa sẽ có những cái mới, tiên tiến. Bởi thếnên chúng ta vẫn trân trọng, giữ gìn những nét đẹp văn hóa xa xưa như tục ăn trầu, tục trồng cây nêu trong ngày Tết nhưng cũng sẵn sàng đón nhận những nét đẹp văn hóa mới do thời đại mang đến như thói quen nhường ghế cho người già, em nhỏ và phụ nữ mang bầu trên xe buýt, ở nơi công cộng, thói quen sử dụng điện tiết kiệm...

Giao lưu văn hóa là quy luật góp phần hiểu biết giữa các dân tộc, các nền văn hóa, góp phần làm đẹp thêm các dòng chảy văn hóa dân tộc. Lịch sử loài người từ cổ chí kim đều cho thấy các lực lượng tiến bộ vẫn luôn theo đuổi cái đích là làm sao hướng được con người vào chân, thiện, mĩ. Tiếp thu có chọn lọc và hợp tác đi đối với đấu tranh, bảo vệ là cơ sở vững chắc để tồn tại và phát triển. Bở lẽ toàn cầu hóa vừa có mặt tích cực, vừa có mặt tiêu cực do đặc điểm của mỗi quốc gia dân tộc có những phong tục, tập quán... và đặc biệt là có nền văn hóa riêng, bản sắc riêng. Nhưng nếu quá trình giao lưu, hội nhập dẫn đến sự thay đổi bản sắc văn hóa dân tộc, thay đổi lối sống tức là dẫn tới sự thay đổi hệ giá trị, sẽ dẫn đến những nguy hại khôn lường không chỉ cho cá nhân mà còn ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia, dân tộc.

Xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đàn bản sắc dân tộc là chủ trương Đảng và Nhà nước ta đã đề ra để thúc đẩy quá trình hội nhập của Nhà nước. Chủ trương đó cần được cụ thể hóa thành các hoạt động cụ thể để tất cả mọi người dễ dàng hưởng ứng. Với thanh niên, học sinh ngày nay, việc bổi dưỡng các giá trị văn hóa là một yêu cầu, nội dung được đặc biệt nhấn mạnh. Yêu cầu văn hóa trong việc xây dựng thếhệ trẻ Việt Nam về nhân cách là một việc cực kì cần thiết, vừa có tính cơ bản, chiến lược, vừa rất cấp bách. Sinh thời Hồ Chủ Tịch đặc biệt quan tâm đến vấn đề bồi dưỡng thế

hệ trẻ. Với người, thếhệ trẻ chính là tương lai của đất nước. Tại Đại hội X, Đảng ta nhân mạnh các giá trị mà văn hóa phải chăm lo nuôi dưỡng cho thanh niên, sinh viên, học sinh là lí tưởng sống, lối sống, năng lực trí tuệ, vẻ đẹp đạo đức và bản lĩnh văn hóa. Các giá trị đó mang lại ý nghĩa rất quan trọng đối với thếhệ trẻ Việt Nam trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập giao lưu quốc tế. Vậy nên, thếhệ trẻ chúng ta phải biết kế thừa và phát triển trên cơ sở chọn lọc những tinh hoa truyền thống dân tộc và văn hóa nhân loại.

Để xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc không phải là việc dễ dàng nhưng nếu quyết tâm, chúng ta vẫn có thể thực hiện được. Một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc sẽ được xây dựng trong hành trình hội nhập thếgiới của nước ta và trở lại, chính nó sẽ góp phần thúc đẩy quá trình hội nhập đó diễn ra nhanh hơn.