Theo dõi Tạp chí kinh tế cuối năm 2015, tôi vô cùng ấn tượng với chia sẻ của một người thầy tại “quốc gia khởi nghiệp” Isarel với các nhà khởi nghiệp trẻ: Em muốn hái mặt trăng ư? Không thành vấn đề, hãy cho tôi xem toàn bộ kế hoạch của em và chúng ta sẽ cùng xem xét thực hiện nó!”. Xét tại thời điểm hiện tại, việc “hái mặt trăng” vẫn còn đang là điều chưa thể. Tuy nhiên, việc tin rằng có thể sở hữu thiên nhiên có thể không còn là hoang tưởng, mà trong tưong lai, đó có thể là tiền đề cho một phát minh vĩ đại, bởi những niềm tin tưởng như hão huyền này luôn đưọc con người Do Thái gắn với một kế hoạch cụ thể, rõ ràng. Vì vậy, nếu có một niềm tin dẫu còn xa xôi, xin bạn đừng từ bỏ và luôn nhớ ràng: “Cách tốt nhất để nuôi dưỡng niềm tin chính là đặt nó vào những dự định cụ thể và có ý nghĩa” (GS. Ngô Bảo Châu).

Mỗi chúng ta, ai cũng nhen nhóm trong mình một niềm tin, hoài bão khác nhau. Tuy nhiên, định nghĩa một cách khái quát nhất thì niềm tin chính là những gì mà ta tin tưởng là đúng, và đặt hi vọng vào đó hay cũng có thể là mục tiêu, hoài bão mà ta muốn thực hiện. Mỗi chúng ta cần “nuôi dưỡng cho mình một niềm tin” tức là giữ cho niềm tin trong ta luôn bền vững, hoàn thiện, cao hơn là hiện thực hóa ước mơ của chính mình. Và để làm được điều ấy, cách duy nhất là gắn niềm tin với “những dự định cụ thể và có ý nghĩa”. Đó phải là những kế hoạch rõ ràng, thiết thực, phù họp với khả năng, hoàn cảnh của mình. Như vậy, giáo sư đề cao yếu tổ hành động trong việc thực hiện niềm tin của con người.

Ý kiến trên là lời khuyên vô cùng sâu sắc và ý nghĩa cho những ai đang khao khát tìm cách thực hiện niềm tin của chính mình. Trước hết, phải gắn niềm tin với những dự định cụ thể. Có dự định cụ thể, ta mới có được phương hướng hành động rõ ràng, ta biết mình cần làm gì và làm như thế nào. Được như vậy, niềm tin trong ta không chỉ được giữ vững mà còn càng thêm mạnh mẽ, dần trở thành nhựa sống tươi xanh, làm nên những con người luôn tràn trề khát vọng cống hiến. Ngược lại, một dự định mông lung, mờ nhạt sẽ chẳng thể đưa con người ta đến đúng đích mà ta đặt ra lúc đầu; bởi những ai không có dự định cụ thể, sẽ không biết mình sẽ làm gì để thực hiện. Mà trên cuộc đời này, không có bất cứ thành công nào thành sự thật mà không hành động cả. Ý tưởng mãi mãi là ý tưởng nếu không có một kế hoạch cụ thể, không vẽ ra một cách thức rõ ràng nào để thực hiện nó. “Có đi mới đen”, người ta chỉ không đến được với đích khi người ta không biết rõ đường đi như thế nào. Dự định càng cụ thể, chi tiết bao nhiêu, đường biến niềm tin thành sự thật càng gần bấy nhiêu. Gắn niềm tin với một dự định rõ ràng là bạn đã bước đầu nuôi dưỡng được niềm tin cho chính mình.

Nhưng có những dự định cụ thể, rõ ràng thôi chưa đủ, ta còn phải đặt vào niềm tin ấy những “dự định có ý nghĩa”. Đúng như vậy, niềm tin, mơ ước của con người là vô hạn, song không phải bất cứ điều gì mà ta tin tưởng, bất cứ dự định cụ thể nào cũng có ý nghĩa. Chính vì vậy, ta cần xem xét xem điều gì đáng để ta đặt niềm tin, để rồi coi đó là ước mơ và những kế hoạch nào là thiết thực, có ý nghĩa đối với cuộc đời. Bạn ôm ấp trong lòng một khát vọng cháy bỏng, tươi sáng nhưng lại gắn vào đó những dự định viển vông, vô nghĩa cũng giống như đích mà bạn muốn đến ở một nơi, nhưng những bước chân mà bạn định bước lại đi về phía ngược lại. Nếu niềm tin lớn lao mà dự định không thiết thực thì niềm tin mãi mãi là suy nghĩ của một kẻ ảo tưởng hão huyền. “Trồng chuối được chuối, trồng na được na, kẻ trồng chuối chẳng bao giờ hái được na cả” (Diễn giả Giản Tư Trung). Chính vì thế, một dự định thiếu ý nghĩa, không thiết thực chẳng những không giúp bạn “hái” được thành công, làm bạn nản chí vì thui chột niềm tin mà còn tiêu tốn thời gian vào những việc vô bổ, thậm chí là gây hại cho cộng đồng.