Còn non, còn nước, còn người
Thắng giặc Mỹ, ta sẽ xây dựng hơn mười ngày nay.

(Hồ Chí Minh)

Ngày 30/4/1975, miền Nam được hoàn toàn giải phóng, đất nước được thống nhất, hòa bình. Ước muốn của nhân dân phải sau 20 năm trời mới thành hiện thực. Qua đó, ta càng thấy rõ là "phái sống theo điều ta ước muốn” chứ!

Nhìn rộng, nhìn sâu, nhìn xa vào cuộc đời, có lúc ta bắt gặp nhiều ‘7tóc muốn” phi đạo lí của những kẻ tham lam, bất lương, gian manh. “Ước muốn" trở thành tỉ phú, có nhà lầu ô tô mà không ít quan chức ra sức đục khoét, tham nhũng, có kẻ buôn gian bán lận, có con bạc sang tận Campuchia để thỏa mãn "cơn khát dỏ den"mà bị chặt tay, chặt chân (!)

Ước muốn dù thiết tha đến đàu, dù đẹp đến đâu cũng cần có điều kiện này, nọ mới có thể trở thành hiện thực. Học hành lười biếng, dốt nát mà mơ tưởng học Đại học chỉ là chuyện hão huyền. Chảng có chút tài năng gì mà ước muốn thành vận động viên thể thao, điền kinh giành được huy chương vàng! Chẳng có sắc đẹp và tài năng mà ước muốn giành được vương miện hoa hậu! Học sinh nghèo ớ nông thôn, ở vùng sâu vùng xa, làm sao có đủ kinh phí học Đại học ở Hà Nội, ở TP. Hồ Chí Minh? v.v... Đó là những "ước muôn" xa vời, không tưởng!

Lực bất tòng tâm, cái khó ló cái khôn,đó là điều mỗi chúng ta nên biết, nên hiểu. Sống phải có đầu óc thực tế, phải biết “Liệu cơm gắp mắm”, và phải chín chắn suy nghĩ: “Đừng sống theo diều ta ước muốn”.

Kinh nghiệm sống của mỗi người và trước mọi hiện tượng tốt/xấu, tích cực/ tiêu cực trong xã hội giúp ta thấy mặt đúng và mặt chưa đúng của vế thứ nhất câu ngạn ngữ: “Đừng sống theo diều ta ước muốn”.

2. Tại sao“phái sông theo điều ta có thể ”?

Vế thứ hai của câu ngạn ngữ hoàn toàn đúng vì đã nêu lên quan điểm thực tiễn, lưu ý mọi người cần có đầu óc thực tế trong cuộc sống. Sống phải theo hoàn cảnh lịch sử, xã hội từng thời kì, phải theo điều kiện kinh tế của gia đình, phải theo trí tuệ, tài lực, khả năng của bản thân mình. Nếu lãng mạn chạy theo điều ước muốn phi thực tế sẽ bị ngã. bị thất bại đau đớn.

Thời tem phiếu, bao cấp (3 mét vải, 13 kg gạo + bo bo/người) ai dám ao ước ăn ngon, mặc đẹp; có cô gái nào dám ao ước có áo quần mốt nọ, mốt kia! Thời chiến tranh trước đây, có bậc cha mẹ nào mơ ước cho con sang Pháp, Anh, Mỹ ... học Đại học, học lấy bằng Tiến sĩ!

Phải biết sống theo điều ta có thể mới là cách sống hợp lí. Một nhà giáo lão thành cho biết sau 15 năm dạy học mới mua được cái đồng hồ đeo tay (của Liên Xô), sau 20 năm mới sắm được cái xe đạp Phượng Hoàng, vì lương thấp, còn phải nuôi 2 con ăn học. Ông cho biết thời ấy cuộc sống khó khăn nhưng rất vui, mọi người thương yêu nhau, sống rất tình nghĩa.

Hạnh phúc đâu phải vì sống trong cảnh giàu sang, có nhà lầu ô tô, có tài khoản vài chục tỉ bạc, uống rượu tây, ăn toàn cao lương mỹ vị! Quan chức sa đọa, tham nhũng phải hầu tòa (một hộ phận khôn ¡ỉ nhỏ), sống cực kì xa hoa lãng phí, cách biệt hẳn với đời sống nhân dân. Không ít thanh thiếu niên hư đốn, ăn chơi, đua đòi, cần tiền đi vũ trường, hút xách nên rủ nhau cướp giật, giết người như tên Nghĩa, tên Luyện, tên Dưỡng, v.v...

Khi không biết sống theo điều có thể có, thì sớm hay muộn sẽ trở thành kể bất lương, gian manh. Học sinh cá biệt, học sinh hư trong các trường học hiện nay cho ta thấy rõ điều đó.

Sống phải hợp lí, phải phù hợp với hoàn cảnh. Ngày xưa, kinh tế kém phát triển, nhân dân lao động sống rất thiết thực: “Ăn chắc, mặc bển”; “Cơm ha hát, áo hai manh"; “Thịt cá là cơm nhà tỊÌàu/ Nhà nghèo ăn củ, ăn rau bốn mùa”,... Những càu ca dao, tục ngữ đó nói lên nếp sống của ổng cha tổ tiên ta đã sống theo hoàn cảnh, sống theo điều có thể.

Ngày nay, nền kinh tế nước ta đã có nhiều phát triển, đời sống nhân dân lao động đã được cải thiện, nhưng ai cũng cần sống cần kiệm, sống theo điều ta có thể có, không nên xa hoa, lãng phí. không nên chạy theo dục vọng!

Sống có ước mơ, ước muốn là sống đẹp. Nhưng phải làm chủ bản thân để điều tiết ước mơ, ước muốn theo đạo lí và hoàn cảnh. Nhưng điều quan trọng nhất là “phải sống theo diều ta có thể'.Câu tục ngữ “Liệu cơm gắp mắm”càng ngẫm càng thấy nhiều ý nghĩa.